Κάνοντας την καθιερωμένη βόλτα στην αγορά σίγουρα θα έχει υποπέσει στην αντίληψή σου ένας πάγκος με βιολογικά οπωροκηπευτικά, πιο δίπλα συσκευασίες τροφίμων βιολογικής καλλιέργειας, αλλά και ράφια γεμάτα με κάθε λογής οργανικά προϊόντα φυτικής ή ζωικής προέλευσης, από γαλακτοκομικά και αρτοσκευάσματα μέχρι κρέας και πουλερικά. Τα οφέλη της κατανάλωσης τέτοιων τροφίμων στην ανθρώπινη υγεία σε αντικατάσταση των συμβατικών είναι λίγο ως πολύ γνωστά στον καθένα μας. Από τον τρόπο ανάπτυξης έως και την επεξεργασία τους οι βιολογικές τροφές είναι απαλλαγμένες από συντηρητικά, πρόσθετα, χημικές ουσίες και κατάλοιπα, ενώ περιέχουν περισσότερες βιταμίνες, ιχνοστοιχεία και θρεπτικά συστατικά συγκριτικά με τις αντίστοιχες συμβατικές. Παράλληλα με τα οφέλη στους καταναλωτές, διασφαλίζεται και η υγεία των παραγωγών, οι οποίοι δεν έρχονται πλέον σε επαφή με επικίνδυνα χημικά παρασιτοκτόνα και άλλες επιβλαβείς ουσίες.
Ποιά είναι όμως η σημασία και η επίδραση της βιολογικής γεωργίας στο φυσικό περιβάλλον ;
-Βιωσιμότητα μακροπρόθεσμα
Πολλές αλλαγές που παρατηρούνται στο περιβάλλον είναι μακροχρόνιες και εμφανίζονται αργά με την πάροδο του χρόνου. Η βιολογική γεωργία σχετίζεται με τις μεσοπρόθεσμες και μακροπρόθεσμες επιπτώσεις των γεωργικών παρεμβάσεων στο αγροοικοσύστημα. Στόχος της είναι να παράγει τρόφιμα, ενώ παράλληλα καθιερώνει οικολογική ισορροπία για τη διασφάλιση της γονιμότητας του εδάφους και την πρόληψη προβλημάτων που δημιουργεί η παρουσία παρασίτων. Η βιολογική γεωργία υιοθετεί μια προορατική προσέγγιση, σε αντίθεση με την αντιμετώπιση προβλημάτων μετά την εμφάνισή τους.
- Έδαφος
Οι πρακτικές διαχείρισης της γεωργικής γης, όπως η εναλλαγή των καλλιεργειών, η επιστροφή υπολειμμάτων καλλιέργειας στο έδαφος, οι συμβιωτικές ενώσεις, οι καλλιέργειες κάλυψης, τα οργανικά λιπάσματα και η ελάχιστη καλλιέργεια είναι βασικές για τις οργανικές πρακτικές. Πιο συγκεκριμένα, οι παραπάνω τεχνικές βελτιώνουν το σχηματισμό και τη δομή του εδάφους δημιουργώντας πιο σταθερά συστήματα. Με τον τρόπο αυτό αυξάνεται ο κύκλος των θρεπτικών ουσιών και της ενέργειας και ενισχύονται οι συγκρατητικές ικανότητες του εδάφους για θρεπτικά συστατικά και νερό αντισταθμίζοντας τη μη χρήση ανόργανων λιπασμάτων. Τέτοιες τεχνικές διαχείρισης διαδραματίζουν, επίσης, σημαντικό ρόλο στον έλεγχο της διάβρωσης του εδάφους. Ο χρόνος που το έδαφος εκτίθεται σε διαβρωτικές δυνάμεις μειώνεται, η βιοποικιλότητα του εδάφους αυξάνεται και οι απώλειες θρεπτικών ουσιών μειώνονται, συμβάλλοντας στη διατήρηση και την ενίσχυση της παραγωγικότητας του εδάφους.
- Υπόγεια ύδατα
Σε πολλές γεωργικές περιοχές η ρύπανση των υπογείων υδάτων με συνθετικά λιπάσματα και φυτοφάρμακα αποτελεί μείζον πρόβλημα. Στη βιολογική γεωργία τα παραπάνω προϊόντα αντικαθίστανται από φυσικά οργανικά λιπάσματα χρησιμοποιώντας παράλληλα μεγαλύτερη βιοποικιλότητα ενισχύοντας, έτσι, τη δομή του εδάφους και τη διήθηση του νερού. Καλά οργανωμένα οργανικά συστήματα με καλύτερες ικανότητες συγκράτησης των θρεπτικών ουσιών, μειώνουν σημαντικά τον κίνδυνο ρύπανσης των υπογείων υδάτων. Σε ορισμένες χώρες, όπως η Γαλλία και η Γερμανία, όπου η ρύπανση αποτελεί κρίσιμο πρόβλημα, η μεταστροφή στη βιολογική γεωργία λειτουργεί κυρίως ως μέτρο αποκατάστασης.
- Αέρας και κλιματική αλλαγή
Η βιολογική γεωργία μειώνει τη χρήση μη ανανεώσιμων πηγών ενέργειας με τη μείωση της ζήτησης αγροχημικών. Παράλληλα, συμβάλλει στην άμβλυνση του φαινομένου του θερμοκηπίου και της υπερθέρμανσης του πλανήτη, μέσω της ικανότητας να απομονώνει τον άνθρακα στο έδαφος. Πολλές πρακτικές διαχείρισης που χρησιμοποιούνται από τη βιολογική γεωργία αυξάνουν την απόδοση του άνθρακα στο έδαφος, ενισχύοντας την παραγωγικότητα και ευνοώντας την αποθήκευσή του σε αυτό. Ορισμένες μελέτες αποκάλυψαν ότι η περιεκτικότητα σε οργανικό άνθρακα του εδάφους στο πλαίσιο της βιολογικής γεωργίας είναι σημαντικά υψηλότερη σε σχέση με τη συμβατική. Όσο περισσότερο οργανικός άνθρακας διατηρείται στο έδαφος, τόσο μετριάζονται οι εκπομπές του αερίου στην ατμόσφαιρα δημιουργώντας, έτσι, μια ασπίδα προστασίας έναντι στο φαινόμενο της κλιματικής αλλαγής. Ωστόσο, υπάρχει μεγάλη έρευνα σε εξέλιξη στον τομέα αυτό, λαμβάνοντας υπόψη και την περιορισμένη διαθεσιμότητα δεδομένων σχετικών με τα αποθέματα του δεσμευμένου οργανικού άνθρακα στο έδαφος στις αναπτυσσόμενες χώρες.
- Βιοποικιλότητα
Οι βιοκαλλιεργητές είναι την ίδια στιγμή θεματοφύλακες και χρήστες της βιοποικιλότητας σε όλα τα επίπεδα. Σε γονιδιακό επίπεδο, οι παραδοσιακοί και προσαρμοσμένοι στις συνθήκες της βιολογικής καλλιέργειας σπόροι και ποικιλίες προτιμώνται για τη μεγαλύτερη αντοχή τους στις ασθένειες και τις κλιματικές μεταβολές. Σε επίπεδο ειδών, διάφοροι συνδυασμοί φυτών και ζώων βελτιστοποιούν την πορεία του κύκλου των θρεπτικών και της ενέργειας που απαιτείται για τη γεωργική παραγωγή. Όσον αφορά στο οικοσύστημα, η διατήρηση της άγριας βλάστησης μέσα και γύρω από τις εκτάσεις βιολογικής καλλιέργειας και η απουσία χημικών εισροών δημιουργούν κατάλληλο περιβάλλον για την ανάπτυξη άγριας πανίδας. Η πρόβλεψη δομών που παρέχουν τροφή και καταφύγιο και η έλλειψη χρήσης φυτοφαρμάκων προσελκύουν νέα ή υπάρχοντα είδη στην περιοχή των βιολογικών αγροτεμαχίων, συμπεριλαμβανομένης της άγριας χλωρίδας και πανίδας (π.χ. πτηνά), καθώς και οργανισμών ωφέλιμων για το οργανικό σύστημα όπως επικονιαστές και αρπακτικά ζώα. Μια πρόσφατη επιστημονική έρευνα έδειξε ότι η βιολογική γεωργία παράγει περισσότερη βιοποικιλότητα από ότι άλλα συστήματα καλλιέργειας.
- Γενετικά τροποποιημένοι οργανισμοί (ΓΤΟ)
Η χρήση ΓΤΟ σε οργανικά συστήματα δεν επιτρέπεται σε κανένα στάδιο βιολογικής παραγωγής, επεξεργασίας ή διαχείρισης τροφίμων. Δεδομένου ότι η δυνητική επίπτωση των ΓΤΟ τόσο στο περιβάλλον όσο και στην υγεία δεν είναι πλήρως κατανοητή, η βιολογική γεωργία υιοθετεί την προσέγγιση της πρόληψης και επιλέγει να ενθαρρύνει τη φυσική βιοποικιλότητα. Επομένως, η βιολογική σήμανση παρέχει τη διαβεβαίωση ότι οι ΓΤΟ δεν έχουν χρησιμοποιηθεί σκόπιμα στην παραγωγή και την επεξεργασία των βιολογικών προϊόντων. Αυτό δεν μπορεί να διασφαλιστεί στα συμβατικά προϊόντα, καθώς η επισήμανση της παρουσίας ΓΤΟ σε τρόφιμα δεν έχει ακόμη τεθεί σε ισχύ στις περισσότερες χώρες. Ωστόσο, με την αύξηση της χρήσης ΓΤΟ στη συμβατική γεωργία και λόγω της μεθόδου μεταφοράς ΓΤΟ στο περιβάλλον (π.χ. μέσω γύρης), η βιολογική γεωργία δεν θα είναι σε θέση να διασφαλίσει ότι τα βιολογικά προϊόντα είναι εντελώς απαλλαγμένα από ΓΤΟ στο μέλλον.
Όπως γίνεται φανερό, η βιολογική γεωργία και οι πρακτικές στις οποίες βασίζεται - σχηματισμός και προετοιμασία του εδάφους, σταθεροποίηση του εδάφους, ανακύκλωση των αποβλήτων, απομόνωση του άνθρακα, κυκλοφορία θρεπτικών ουσιών, αύξηση της γονιμότητας και της βιολογικής δραστηριότητας του εδάφους, ενθάρρυνση της βιοποικιλότητας – αποσκοπεί, πέρα από την προστασία της υγείας του καταναλωτή και του παραγωγού, στην προστασία του ίδιου του αγροοικοσυστήματος. Επιλέγοντας βιολογικά προϊόντα που φέρουν φυσικά την απαραίτητη πιστοποίηση της γνησιότητας και ποιότητάς τους, εμείς οι καταναλωτές, προωθούμε ένα λιγότερο ρυπογόνο γεωργικό σύστημα συνεισφέροντας έμμεσα στη διατήρηση της φύσης. Τελικά, ίσως στην επόμενη βόλτα για τα ψώνια της ημέρας η ετικέτα «βιολογικό» προσελκύσει περισσότερο το ενδιαφέρον μας !
Comments