Από τη πρώτη μέρα στο γραφείο, ο Πρόεδρος Trump έχει υπογράψει μια σωρεία εκτελεστικών διαταγών, που καθιστούν την Αμερική σε διαφορετική περιβαλλοντολογική πορεία από τα χρόνια της κυβέρνησης του Biden. Οι εκτελέσεις αυτές περιέχουν υποσχέσεις που είχε θέσει στη προεδρική του καμπάνια όπως να αποσυρθεί η Αμερική από τη συμφωνία του Παρισιού, να αυξήσει τη γεώτρηση πετρελαίου και φυσικού αερίου και κατάργηση πολλών περιβαλλοντικών μέτρων και υπουργείων που εφάρμοσε η προηγούμενη κυβέρνηση του Biden.
Ακόμα και αν αυτά τα καθολικά μέτρα υπογράφτηκαν άμεσα, κανείς δε γνωρίζει πως θα εφαρμοστούν και πόσο θα επηρεάσουν τη πορεία της κλιματικής αλλαγής. Τα εκτελεστικά διατάγματα καθοδηγούν τις κυβερνητικές υπηρεσίες σχετικά με τον τρόπο εφαρμογής του νόμου, αλλά μπορούν να τροποποιηθούν από τα δικαστήρια εάν φαίνεται να παραβιάζουν το Σύνταγμα των ΗΠΑ ή άλλους νόμους, όπως συνέβη με το εκτελεστικό διάταγμα του Trump για τη ταξιδιωτική απαγόρευση του Ιανουαρίου 2017 [1].
Ωστόσο, το μήνυμα του προέδρου είναι σαφές: εξαγωγή περισσότερου ορυκτού καυσίμου, λιγότερη χρηματοδότηση για αειφόρο ανάπτυξη και απομάκρυνση από την παγκόσμια ηγεσία για τη κλιματική αλλαγή.
Απομάκρυνση από τη Συμφωνία του Παρισιού
Αυτή η εκτελεστική εντολή δίνει εντολή στον Αμερικάνικο Πρέσβη στον ΟΗΕ να υποβάλει επίσημη ειδοποίηση αποχώρησης των ΗΠΑ από τη Συμφωνία του Παρισιού, η οποία υπεγράφη το 2016 και δεσμεύει τις χώρες να μειώσουν τις εκπομπές αερίων και να ενημερώσουν τα κλιματικά τους σχέδια κάθε πέντε χρόνια.
Κατά τη πρώτη του θητεία ο πρόεδρος Trump απέσυρε επίσης τις ΗΠΑ από τη Συμφωνία, αν και η αποχώρηση τέθηκε σε ισχύ το Νοέμβριο του 2020, δίνοντας την ευκαιρία στον Biden να επαναφέρει αμέσως τις ΗΠΑ στη Συμφωνία. Η νέα διαδικασία αποχώρησης θα διαρκέσει τουλάχιστον έναν χρόνο προτού η χώρα αποχωρήσει [2] [4].
Ο Jonathan Foley, διευθυντής της περιβαλλοντικής οργάνωσης Project Drawdown, δήλωσε: «Αυτή η κοντόφθαλμη κίνηση δείχνει αδιαφορία για την επιστήμη και την ευημερία των ανθρώπων σε όλο το κόσμο, συμπεριλαμβανομένων των Αμερικανών, που ήδη πλήττονται από τη κλιτική αλλαγή». Τέλος η επιλογή ακυρώνει επίσης το Διεθνές Σχέδιο Κλιματικής Χρηματοδότησης των ΗΠΑ, το οποίο είναι στο ύψος των 11 δισεκατομμυρίων δολαρίων [$]. O Bob Ward από το Grantham Research Institute ανέφερε: «Ουσιαστικά, η πλουσιότερη χώρα του κόσμου γυρίζει την πλάτη της στις φτωχότερες, τη στιγμή που αυτές υποφέρουν περισσότερο.»
Ενθάρρυνση εξορύξεως ορυκτών καυσίμων
Ο Αμερικανός πρόεδρος υπέγραψε τρεις εκτελεστικές εντολές για την χώρα να προχωρήσει σε μαζική εξόρυξη πετρελαιοπηγών και φυσικού αερίου. Χαρακτηριστικό μότο της προεδρικής του καμπάνιας είναι “drill, baby, drill” και από τη πρώτη μέρα στο γραφείο, εφάρμοσε αυτό το slogan με εντολές για την κατάργηση κανονισμών της εποχής Biden και περιβαλλοντικών κανόνων που περιορίζουν την εξερεύνηση ορυκτών καυσίμων [3].
Η πρώτη εκτελεστική εντολή επικεντρώνεται στην Αλάσκα, όπου έχει αποδειχθεί ότι υπάρχει μεγάλη ποσότητα ορυκτού καυσίμου και συγκεκριμένα στην περιοχή Willow, όπου η εντολή εξόρυξης πρωτοεμφανίστηκε από τη προεδρία του Biden. Συγκεκριμένα, ο Trump ανοίγει τη πόρτα για αντίστοιχα project στη περιοχή της Αλάσκας για μαζική εξόρυξη, ζητώντας από τις ΗΠΑ να «επισπεύσουν την αδειοδότηση και την εκμίσθωση έργων ενέργειας και φυσικών πόρων» στην Αλάσκα και να ανακαλέσουν κάθε κανονισμό που έχει εγκριθεί από την κυβέρνηση Biden και μπορεί να εμποδίσει αυτόν τον στόχο. Ανακαλεί επίσης συγκεκριμένα την ακύρωση των μισθώσεων εντός του Εθνικού Καταφυγίου Άγριας Ζωής της Αρκτικής.
Η δεύτερη εκτελεστική εντολή διακηρύσσει εθνική ενεργειακή έκτακτη ανάγκη, θεωρώντας πως η Αμερικάνικη ενεργειακή παραγωγή ήταν «πολύ πιο μη αποδοτική από της ανάγκες του έθνους μας».
Η τρίτη εκτελεστική εντολή με τίτλο «Unleashing American Energy» καλύπτει ένα μεγάλο φάσμα από πολιτικές, καθιστώντας τις ΗΠΑ ηγέτη στα ορυχεία που δεν χρησιμοποιούν καύσιμα, συμπεριλαμβανομένων των ορυχείων σπάνιων γαιών, και τερματίζοντας τις απαλλαγές από τις εκπομπές ρύπων και τις επιδοτήσεις για τα ηλεκτρικά αυτοκίνητα σε κρατικό επίπεδο. Το διάταγμα υπόσχεται επίσης να «διασφαλίσει την ελευθερία του αμερικανικού λαού να επιλέγει» λαμπτήρες, πλυντήρια πιάτων, πλυντήρια ρούχων, σόμπες αερίου και άλλες συσκευές, σε μια προφανή αναφορά στη διαμάχη για το νόμο της Νέας Υόρκης που απαγορεύει τις σόμπες φυσικού αερίου σε νέα σπίτια και κτίρια.
Αναστολή καινούργιων παράκτιων αιολικών πάρκων
Με εκτελεστικό μνημόνιο, ο Trump ανέστειλε όλες τις νέες μισθώσεις για υπεράκτια αιολικά πάρκα, επικαλούμενος την «αυξανόμενη ζήτηση για αξιόπιστη ενέργεια» και τις «επιπτώσεις στα ωκεάνια ρεύματα και τα πρότυπα του ανέμου». Το μνημόνιο εμποδίζει προσωρινά την εξέταση μισθώσεων αιολικών πάρκων σε περιοχές της εξωτερικής υφαλοκρηπίδας των ΗΠΑ - τμήματα του ωκεάνιου πυθμένα που βρίσκονται πέρα από τα παράκτια ύδατα των πολιτειών [6][7].
Αναπροσανατολισμός του νερού στην Καλιφόρνια
Σε ένα άλλο μνημόνιο, ο Trump υιοθέτησε μια πολιτική από την πρώτη του διακυβέρνηση - ένα σχέδιο για τη διοχέτευση νερού από το Sacramento–San Joaquin Delta σε άλλα μέρη της πολιτείας. Το σχέδιο αυτό υπογράφηκε από τον Trump το 2020, αλλά αμφισβητήθηκε στο δικαστήριο από τον κυβερνήτη της Καλιφόρνιας Gavin Newson και την πολιτεία της Καλιφόρνιας. Ο Trump κατηγόρησε επανειλημμένα για την καθυστέρηση αυτή στα «άχρηστα ψάρια», υποστηρίζοντας ότι οι περιβαλλοντικοί κανόνες επιβράδυναν την κατασκευή υποδομών νερού στην Καλιφόρνια [5][6].
Το υπόμνημα -με τίτλο «Βάζοντας τους ανθρώπους πάνω από τα ψάρια»- αναφέρεται ρητά στον «ριζοσπαστικό περιβαλλοντισμό», τον οποίο ο Trump αφήνει να εννοηθεί ότι κρύβεται πίσω από την καθυστέρηση του έργου υποδομής του. «Αυτή η καταστροφική διακοπή έγινε δήθεν για την προστασία του Delta και άλλων ειδών ψαριών», αναφέρει το κείμενο του υπομνήματος.
Αναίρεση των έργων για το κλίμα της εποχής Biden
Στο ίδιο εκτελεστικό διάταγμα που «απελευθέρωσε» την εκμετάλλευση των ορυκτών καυσίμων από τις ΗΠΑ, ο Trump ανακάλεσε εκτελεστικά διατάγματα και δράσεις της εποχής Biden που δημιούργησαν νέους οργανισμούς για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής. Αυτό περιλαμβάνει το εκτελεστικό διάταγμα 14008, με το οποίο ιδρύθηκε μια Εθνική Ομάδα Δράσης για το Κλίμα, της οποίας προέδρευε πιο πρόσφατα ο Εθνικός Σύμβουλος για το Κλίμα Αλί Ζαιντά.
Σε τελική ανάλυση, οι πολιτικές επιλογές του Trump μοιάζουν με μια επικίνδυνη οπισθοχώρηση στην εποχή της ανεξέλεγκτης κλιματικής καταπάτησης σε όνομα πρόσκαιρων κερδών. Η αποχώρηση από τη Συμφωνία του Παρισιού και η διακοπή της χρηματοδότησης δεν είναι μόνο άρνηση ευθύνης — είναι ένα σήμα προς τα υπόλοιπα κράτη: «Δεν θα είμαι ο μόνος που πληρώνει το κόστος. Ή θα αναλάβετε όλοι το μερίδιο που σας αναλογεί ή η συμφωνία αυτή θα καταρρεύσει.»
Αυτή η κίνηση είναι επικίνδυνη, αλλά ίσως κρύβει μια αλήθεια που πολλοί ηγέτες διστάζουν να παραδεχτούν: η συλλογική δράση δεν μπορεί να στηρίζεται σε έναν «μπαμπά» που πληρώνει πάντα το λογαριασμό.
Βιβλιογραφία
New York Times – Trump’s Environmental Rollback and its Impact on Climate Policy, January 2025
The Guardian – US Withdraws from Paris Climate Agreement Again: What it Means for the World, February 2025
BBC News – Trump’s Executive Orders on Oil Drilling and Energy Expansion in Alaska, February 2025
Project Drawdown – Statement on US Climate Policy and Paris Agreement Withdrawal, January 2025
Washington Post – The Arctic National Wildlife Refuge: New Drilling Plans under Trump Administration, February 2025
Wired – The War on Green Energy: Trump’s Ban on Offshore Wind Projects, February 2025
National Geographic – Wind Power under Threat: Offshore Wind Lease Suspensions Explained, January 2025
Commentaires